Có thể nói, tại Kazakhstan, Chủ tịch và Nhà đồng sáng lập Kusto Group - Yerkin Tatishev là truyền kỳ trong giới doanh nhân. Ở tuổi 44, người đàn ông này đã xây dựng được một công ty tỉ đô, với khoảng 30 doanh nghiệp rải rác tại 10 nước ở 4 châu lục; quản lý khoảng 8.000 nhân viên và 4.800 hợp đồng. Theo Forbes, doanh thu hàng năm của Kusto group hơn 1 tỷ đô la.

Trên trang web của tập đoàn này cho thấy, hiện họ hoạt động chủ yếu trong 4 lĩnh vực chính, gồm: dầu và gas, nông nghiệp, vật liệu xây dựng cùng bất động sản.
Lĩnh vực dầu và gas với KazPetro: đây là lĩnh vực Kusto Group tham gia sớm nhất và hiện tại vẫn là trụ cột kinh doanh của nó. Tại Kazakhstan, ngoài sản xuất dầu – gas theo giấy phép từ Chính phủ, KazPetro còn tham gia vào lĩnh vực bán lẻ, khi ra mắt mô hình phức hợp trạm xăng – siêu thị tiện lợi vào năm 2014.

Lĩnh vực nông nghiệp với Kusto Agro: Kusto Argo hoạt động chủ yếu tại Kazakhstan và Ukraine; ngoài ra, Kusto Agro còn có công ty con tên KazBeef tại Kazakhstan. Lĩnh vực vật liệu xây dựng: có hoạt động sản xuất – kinh doanh tại Kazakhstan, Ukraine và Nga; Kusto cũng sở hữu Tambour – doanh nghiệp dẫn đầu mảng sản xuất sơn – thạch cao Israel khi mua lại nó vào năm 2014. Lĩnh vực bất động sản với Kusto Home: Kusto có đầu tư vào lĩnh vực này ở Việt Nam, Kazakhstan và Ukraine.

Những ngày này giới kinh doanh Việt Nam được một phen xôn xao khi Kusto Group, cổ đông lớn sở hữu 17,55% vốn của Tập đoàn xây dựng Coteccons ra thông báo yêu cầu bãi nhiệm tư cách là thành viên HĐQT của ông Nguyễn Bá Dương và ông Nguyễn Sỹ Công.

Tại Việt Nam, tổ chức này cho biết trong 15 năm hiện diện ở Việt Nam họ đã thực hiện thành công 10 thương vụ, với tổng giá trị tài sản quản lý khoảng 700 triệu USD. Đây cũng là chủ đầu tư dự án Đảo Kim Cương với tổng số vốn lên đến 500 triệu USD.

Tìm hiểu sâu về tập đoàn và ban lãnh đạo công ty này cho thấy, Kusto Group có một dàn lãnh đạo với 'hồ sơ' siêu khủng, các đối tác của Kusto cũng là các nhân vật quyền lực trong giới kinh doanh.

Ông chủ Kusto Group với xuất phát điểm từ ‘tro tàn’

Sinh năm 1976, Yerkin Tatishev, Chủ tịch Kusto Group, trưởng thành sau sự sụp đổ của Liên Xô ở Kazakhstan. Yerkin đã tập hợp một nhóm bạn cùng chí hướng vào năm 1998 để bắt tay vào một loạt các dự án quản lý nhằm xoay quanh các tài sản khai thác của nhà nước ở Liên Xô cũ, bắt đầu  vực dậy những doanh nghiệp – nhà máy hoang tàn tại thị trấn công nghiệp Zhitigara -quê hương Kazakhstan của ông.

Hiện những người bạn cùng sáng lập đều năm trong ban lãnh đạo của Kusto Group. Cụ thể nhưông  Daulet Nurzhanov, thành viên HĐQT Kusto Group, giám đốc điều hành Kusto Agro; ông Kanat Kopbayev và ông Talgat Turumbayev, thành viên HĐQT Kusto Group.

Đầu thập niên 1990, khi Liên bang Xô Viết tan rã, các quốc gia nhỏ được tách ra từ Liên bang như Kazakhstan bắt đầu kiệt quệ về kinh tế. Kazakhstan là một nước chủ yếu sống dựa vào xuất khẩu tài nguyên không thể tái tạo như kim loại, dầu mỏ; điều đó đồng nghĩa với nhiều địa phương và khu dân cư sống dựa vào hoạt động của các nhà máy khai khoáng.

Và khi nền kinh tế không chạy, các nhà máy nhỏ ở các thị trấn rải rác khắp cả Kazakhstan đứng trên bờ phá sản, nợ lương, đình công, cơ sở hạ tầng xuống cấp, điều kiện làm việc thiếu an toàn, thiết bị lao động lạc hậu…; kéo theo nhiều thị trấn ma xuất hiện khắp đất nước. Năm 1998, sau khi tốt nghiệp trường Đại học Quản lý công Moscow, Yerkin cùng một vài người bạn đã đến thị trấn công nghiệp Zhitigara, cùng nhiệm vụ vực dậy và chuyển đổi nhà máy sản xuất amiang trắng sắp lụi tàn tên Kustonayasbest (sau đổi tên thành Kostanai Minerals).
Một nhóm được lãnh đạo bởi Yerkin, đã thực hiện nhiều thay đổi quản lý mới ở Kustonayasbest thời điểm đó. Họ tính toán những rủi ro mà mình có thể chấp nhận được, tái cấu trúc doanh nghiệp để nó hiệu quả hơn, loại bỏ hệ thống lãnh đạo quá nhiều tầng lớp và cấp bậc. Họ làm việc suốt ngày đêm để giành được sự ủng hộ của người dân địa phương và lực lượng lao động nòng côt. Họ đặt ra một tầm nhìn rõ ràng cho một doanh nghiệp là tập trung vào lợi nhuận.



Trộm cắp đã được dừng lại. Giao tiếp giữa nhà máy với người dân địa phương và bộ máy chính quyền đã tăng lên. Họ tái đầu tư rất nhiều trong mỏ - đặc biệt là về những sáng kiến nhằm bảo đảm sức khỏe và an toàn cho công nhân. Họ tăng cường năng suất nguyên liệu, tập trung vào chất lượng trong quá trình tinh chế và làm giàu cũng như ưu tiên sản phẩm mà khách hàng cần, tìm kiếm thị trường trong nước - quốc tế mới.

Với hàng loạt biện pháp cứng lẫn mềm từ nhóm của Yerkin, 5 năm sau Kostanai Minerals bắt đầu hồi phục và có doanh thu. Và sau khi doanh nghiệp này bắt đầu phát triển và có lợi nhuận, Yerkin đã mua lại cổ phần của Kostanai Minerals. Tiếp theo, nhóm của Yerkin đã mang những kinh nghiệm có được tại Kostanai Minerals đến bán cho công ty khoáng sản Orenburg ở gần biên giới nước Nga và tiếp tục giúp thêm doanh nghiệp nữa thoát lỗ và có lợi nhuận.

Năm 2002, Yerkin đứng ra thành lập Kuso Group, với tầm nhìn đơn giản, khi muốn áp dụng những kinh nghiệm từ quá khứ để tạo ra các cơ hội, thông qua danh mục đầu tư dài hạn ở nhiều lĩnh vực liên quan đến nhau. Cũng trong suốt khoảng thời gian kể trên, Yerkin còn đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo trong nhiều ngân hàng tại Kazakhstan và Thổ Nhĩ Kỳ. Anh trai của Yerkin – ông Yerzhan Tatishev từng là Chủ tịch của BTA, một trong những ngân hàng lớn nhất Kazakhstan, bị bắn chết trong một cuộc đi săn vào năm 2004.

Chính những kinh nghiệm có được trong giới tài chính ở những tháng ngày đó đã giúp vị Chủ tịch này thành công lấn sân qua ngành nông nghiệp và dầu khí tại quê hương, đồng thời nhanh chóng mở rộng thị trường hoạt động ra ngoài biên giới Kazakhstan. Năm 2013, Yerkin chuyển trụ sở công ty từ thành phố lớn nhất Kazakhstan tên Almaty đến Singapore và chính thức nhận chức Chủ tịch Tập đoàn.

“Singapore là thị trường có nền tài chính mạnh, hệ thống pháp lý tốt vào môi trường kinh doanh hiệu quả được Chính phủ hỗ trợ hết mức. Với tôi, khi có ý định trở thành một tập đoàn toàn cầu đầu tư vào các khu vực khác nhau trên thế giới, tôi liền nghĩ ngay đến Singapore”, Yerkin giải thích về quyết định dọn nhà táo bạo của mình.

Đầu tư cấp tập cho quê hương


Doanh nghiệp KazBeef tại Kazakhstan

Hiện tại, nền kinh tế Kazakhstan vẫn đang chậm chạp tiến lên sau ‘hậu Xô Viết’. Với nguồn cung tài nguyên thiên nhiên phong phú, các ngành khai thác than, kim loại nặng, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên đã chi phối hoạt động kinh tế của đất nước này trong nhiều thập kỷ, chiếm một nửa doanh thu của chính phủ và hai phần ba xuất khẩu của cả nước.

Và dù đi đầu tư làm ăn khắp thế giới, nhưng Yerkin chưa bao giờ quên trách nhiệm và sứ mệnh của bản thân cùng Kusto Group với quê hương. Yerkin tin rằng, cơ hội ‘hóa cọp’ của Kazakhstan nằm ở nông nghiệp. Nếu có thể hiện đại hóa được ngành nông nghiệp, nó có thể ‘cạnh tranh’ với ngành khai thác tài nguyên thiên nhiên về khả năng cung cấp việc làm, lợi nhuận và cả xuất khẩu.

Theo đó, nền kinh tế của Kazakhstan sẽ được đa dạng hóa và không còn quá phụ thuộc vào lĩnh vực khải thác tài nguyên không tái tạo.

“Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi đó không thể diễn ra trong 1 đêm. Nó đòi hỏi các nhà làm chính sách và giới lãnh đạo doanh nghiệp cùng phối hợp, nhằm chung tay xây dựng và phát triển những ngành công nghiệp có tăng trưởng lớn, tay nghề cao và giá trị gia tăng cao. Tôi rất vui khi thấy cách tiếp cận mới này đã bắt đầu được áp dụng – đặc biệt là ở các vùng nông thôn có thu nhập thấp”, Yerkin đề nghị trên Bdaily.

Yerkin muốn các trung tâm công nghiệp của Kazakhstan phải ứng dụng công nghệ tiên tiến hiện đại để chuyển đổi các ngành truyền thống, ví dụ như nông nghiệp. Hiện tại, nền nông nghiệp Kazakhstan chủ yếu là chăn thả và canh tác nhỏ, mục tiêu là ‘tự cung tự cấp’ cho thị trường quốc nội. Trong khi, Kazakhstan là quốc gia lớn thứ 9 thế giới, lại nằm giữa 2 châu lục Á – Âu, từng là một phần quan trọng trên Con đường tơ lụa.

Với những lợ thế nói trên, nếu có thể sản xuất nông sản chất lượng cao, Kazakhstan sẽ dễ dàng xuất khẩu đến 2 thị trường lớn là Nga, Trung Quốc và cả châu Âu. Yerkin cho rằng, nếu làm tốt, Kazakhstan thậm chí còn có thể trở thành người đẫn đầu trong khu vực ở lĩnh vực nông nghiệp và đủ sức cạnh tranh trên toàn thế giới.

Để thực hiện giấm mơ lớn biến Kazakhstan thành nền kinh tế mới nổi của thế giới, Yerkin và Kusto Group đã có rất nhiều thương vụ đầu tư vào ngành nông nghiệp của quê hương.


Yerkin đang ký kết hợp tác với 2 đối tác Mỹ.

Vào tháng 8/2019, Kutso cùng 2 ‘ông lớn’ trong ngành nông nghiệp Mỹ là Valmont Industries và Global Beef đã cùng đầu tư vào một dự án thủy lợi hiện đại trị giá 50 triệu USD, với mục tiêu chuyển đổi ngành nông nghiệp của Kazakhstan. Hiện tại, chỉ có 7% diện tích đất canh tác của Kazakhstan được tưới tiêu đầy đủ và sản lượng của vùng đất này chiếm khoảng 40% tổng thu hoạch cả đất nước.
Trước đó 1 tháng, Kutso đã khởi công xây dựng Học viện Công nghệ cao mới tại Koktobe City. Trường học sẽ khánh thành vào năm 2020, có thể phục vụ 540 học sinh. Học viện này sẽ là ngôi trường đầu tiên tại Kazakhstan sử dụng phương pháp học tập dựa trên thực hiện các dự án (PBL). Thông qua dự án này, Yerkin muốn đào tạo thế hệ lãnh đạo tương lai có thể bắt kịp trình độ thế giới cho nước nhà.

Đặc biệt, với việc thành công đưa công ty về nông nghiệp tại Ukraine trở thành công ty đầu ngành trong 8 năm, Kutso tin là mình sẽ truyền được kinh nghiệm quý báu đó, không những cho tập thể công ty mà còn cho nền nông nghiệp Ukraine, nhằm nâng cao năng suất và tiêu chuẩn chung.

“Hiện tại, Kutso đã xác định ngành chăn nuôi là thị trường tăng trưởng chủ đạo của mình tại Kazakhstan. Theo quan điểm của tôi, nếu chúng ta có thể sản xuất thịt tự nhiên, chất lượng cao đủ chuẩn xuất khẩu thể giới, nền nông nghiệp của chúng ta có thể thay đổi cuộc chơi”, ông Yerkin Tatishev kết luận.

Ngoài ra, Yerkin Tatishev và Kutso cũng đầu tư rất nhiều cho công tác CSR – thiện nguyện. Mới đây, ông đã quyên góp 2,35 triệu USD để giúp đỡ Kazakhstan và các khu vực khác, chống lại virus Corona.

Ngoài việc xây dựng Tập đoàn Kusto thành một thực thể đa quốc gia, đa lĩnh vực, Yerkin đã theo đuổi một loạt các dự án kinh doanh, văn hóa và từ thiện. Ông đã thành lập Quỹ Mitchzhan Tatishev vào năm 2005, được đặt tên để vinh danh người anh quá cố của mình, nơi trao các khoản tài trợ giáo dục cho những người trẻ tuổi. Yerkin cam kết chuẩn bị thế hệ lãnh đạo tiếp theo của Kazakhstan và đam mê giáo dục, đổi mới và khởi nghiệp, và gần đây đã thành lập Học viện Công nghệ cao tại Almaty, Kazakhstan, một trong những trường Học tập theo Dự án đầu tiên ở Trung Á.



Mối quan hệ khủng của ông chủ Kusto Group

Có thể thấy rằng, mNhững tham vọng của ông Chủ Kusto Group là không viễn vong nếu nhìn vào mối quan hệ của tập đoàn này.

Theo giới thiệu trên website của Kusto Group, các đối tác của Kusto bao gồm Eric Flamholtz, nhà sáng lập của Management Systems Consulting Corporation, người được biết đến như là nhà chiến lược tạo ra hiện tượng phát triển của Starbucks vào những năm 1990; ông Hồ Hùng Anh – Chủ tịch Ngân hàng Techcombank; ông George Ramishvili – Chủ tịch và nhà sáng lập của Silk Road Group.


Thế lực Kusto Group ‘đối đầu’ với Coteccons
Đối tác của Kusto Group. Nguồn: Kusto Group


Ông Hồ Hùng Anh, Chủ tịch Ngân hàng Techcombank, từng tốt nghiệp cử nhân ngành điện tử tại trường Đại học Bách khoa Kiev (Ukraine). Tại thị trường Nga, ông Hùng Anh chọn lĩnh vực mì gói và tương ớt để bắt đầu hành trình khởi nghiệp. Đến năm 1990, ông bắt đầu kinh doanh hàng hóa giữa Việt Nam và Đông Âu. Techcombank ban đầu được thành lập vào năm 1993 bởi một nhóm trí thức trở về từ Đông Âu. Ông Hồ Hùng Anh chính thức tiếp nhận vị trí Chủ tịch HĐQT ngân hàng này từ năm 2008 cho đến nay.

Trong khi đó, Silk Road Group được thành lập năm năm 1997 bởi George Ramishvili tại Georgia – quốc gia nằm giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, cũng là điểm nối Đông Âu và Tây Á - ngay sau khi Liên Xô sụp đổ. Tập đoàn này không chỉ chuyên về phát triển bất động sản mà còn vận chuyển các sản phẩm dầu thô và tinh chế bằng đường sắt từ Kazakhstan sang các nước khác, sau này mở rộng sang các lĩnh vực khác như viễn thông. Silk Road Group sở hữu Silknet, nhà cung cấp truyền hình cáp cố định, băng thông rộng và IPTV lớn nhất tại Georgia cùng với GeoCell, mạng điện thoại di động Georgia.

Năm 2017, một bài báo trên tờ New Yorker đã hé lộ về việc kinh doanh của Tổng thống Donald Trump cùng với Tập đoàn Silk Road.

Tuy nhiên, sau đó, ông Giorgi Rtskhiladze, giám đốc điều hành của Silk Road Group tại Mỹ đã khẳng định với tờ CNBC rằng bài báo của New Yorker về việc kinh doanh của ông Trump cùng với Silk Road Group là hoàn toàn sai sự thật.
Thế lực Kusto Group ‘đối đầu’ với Coteccons
Ông Donald Trump (trái) và George Ramishvili, Chủ tịch Silk Road Group nói chuyện sau một cuộc họp báo ở New York ngày 10/3/2011. Ảnh: AP


Bài báo của New Yorker, được xuất bản vào tháng 8/2017, tiết lộ chi tiết thỏa thuận của ông Donald Trump với Silk Road Group trong dự án xây dựng các khu chung cư sang trọng ở thị trấn ven biển Batumi, Georgia. Bài viết cũng nói về mối quan hệ bị nghi ngờ giữa Silk Road Group và Ngân hàng BTA Bank (Kazakhstan) trong các cáo buộc gian lận và rửa tiền.

Mặc dù đã đạt được thỏa thuận cấp phép cho tòa nhà, thương vụ này đã kết thúc vào năm 2017 khi ông Trump trở thành tổng thống.

“Đây là một thực tế mới. Ông Trump trở thành tổng thống. Đó là một tình huống khác và chúng tôi đã đồng ý dừng hợp đồng này”, ông George Ramishvili, CEO của tập đoàn, nói với CNBC

Mối quan hệ giữa BTA Bank và Silk Road đã kết thúc vào năm 2008. Mặc dù ông Trump không còn tham gia vào thương vụ này nữa, Silk Road Group tuyên bố họ sẽ tiếp tục các kế hoạch cho tòa tháp và giữ nguyên kiến ​​trúc mà ông Trump đã phê duyệt.

Bài liên quan: