Chân dung vị Tổng Giám đốc 8x trẻ tuổi
Nguyễn Lê Quốc Tuấn sinh năm 1985. Trước khi về tiếp quản công ty gia đình, năm 2007, ông làm việc cho CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) từ những ngày đầu khi công ty này mới chỉ có vỏn vẹn 3 cửa hàng trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Phan Đăng Lưu và Cộng Hòa khi là một sinh viên mới ra trường ôm khát khao tìm việc và có thu nhập ổn định. Lúc ấy, Sông Hương Foods chỉ là một công ty gia đình với tiền thân là cơ sở chế biến thực phẩm Sông Hương, ra đời năm 1996 với vỏn vẹn 3 nhân công.
Ông Tuấn đã lần lượt được thăng tiến lên những vị trí quan trọng trong MWG như giám đốc ngành hàng phụ kiện, phó giám đốc kinh doanh, giám đốc mua hàng của chuỗi Bách hóa Xanh trong hơn 10 năm làm việc tại tập đoàn này.
Năm 2018, Sông Hương Foods lúc này đã lớn mạnh, vậy nên ông Tuấn buộc phải rời MWG để tiếp quản công việc kinh doanh của gia đình theo nguyện vọng của người thân đang định cư ở Úc. Sau 4 năm tiếp quản mảng kinh doanh thực phẩm gia đình, Tổng Giám đốc Nguyễn Lê Quốc Tuấn đã đẩy doanh thu cà pháo từ 5 - 6 tỷ đồng/năm lên 30 tỷ đồng vào năm 2021. Có thể nói, Sông Hương Foods chỉ thật sự trở mình lớn mạnh từ khi có ông Tuấn dẫn dắt. Doanh thu của doanh nghiệp này tăng gấp 5 lần so với giai đoạn trước năm 2018.
Trong những năm đầu quản lý Sông Hương Foods, Tuấn còn xây dựng vài startup khác. Tuy nhiên, sau đó, anh quyết định tập trung toàn lực cho công ty gia đình và chọn cà pháo là mặt hàng chủ lực để mang lại trụ cột doanh thu và danh tiếng.
Đặc biệt, để có những bước đi vững chắc về ngành hàng đã chọn, anh thuê chuyên gia, những người có hiểu biết về ngành lên men, rồi đem đi phân tích trái cà pháo lên men, để có cái nhìn chính xác và rõ nét về sản phẩm.
“Một trái cà pháo vào nhà máy Sông Hương Foods phải thông qua hình thức chế biến gia truyền mới có thể ra thành phẩm. Tôi sẽ truyền thông chi tiết về phương thức này để người tiêu dùng hiểu được, vì sao lên men tự nhiên lại tạo ra dinh dưỡng, có lợi hơn phương thức muối thông thường”, Quốc Tuấn chia sẻ.
Ông Tuấn cũng giải thích thêm: “Tôi lấn cấn phát triển công ty mắm của gia đình khi mình là người đã ăn chay trường. Vì vậy, tôi nghĩ đến việc làm nhiều hơn những món thực vật”.
Khi được hỏi rằng liệu có sự xung đột nào giữa việc sản xuất mắm và người ăn chay trường như Tuấn không, vị CEO 8x trả lời ngắn gọn: “Sông Hương Foods là công ty gia đình có truyền thống làm mắm hơn 25 năm và tôi chỉ ăn chay hơn 6 năm nên không thể vì mình ăn chay mà bỏ mặt mấy trăm công nhân, vài triệu khách hàng đã quen với những món mắm của mình được”.
“Tôi cảm nhận được sự hài lòng thật sự của khách hàng khi sử dụng các món của Sông Hương Foods. Bởi vậy, tôi không thể vì ăn chay trường mà bỏ qua sứ mệnh phục vụ người tiêu dùng của một doanh nghiệp đã có 25 năm phát triển với những món ăn gia truyền.”, CEO 8X Nguyễn Lê Quốc Tuấn bộc bạch.
Tuy nhiên, có một điều rất quan trọng mà Tuấn nhấn mạnh, là chừng nào anh còn điều hành công ty thì những món chay, làm từ thực vật hoặc ít sát sinh sẽ được anh chú trọng và phát triển mạnh mẽ hơn.
Từ một nhà bán lẻ chuyển sang quản trị sản xuất, ông Tuấn thừa nhận có nhiều khó khăn hơn. “Trước đây, khi làm bán lẻ, tôi chỉ cần tập trung vào khách hàng để kiếm tiền. Tôi hướng dẫn nhân viên đừng bao giờ tập trung vào sản phẩm, mà hãy bán sự khác biệt của mình, làm sao để người ta thấy sự cần mẫn, tận tụy…”, ông Tuấn chia sẻ.
Thế nhưng, tại Sông Hương Foods, anh không thể áp dụng những triết lý đó, vì mình không phải là người bán hàng trực tiếp. Các sản phẩm của Công ty phụ thuộc vào hệ thống phân phối, họ ép làm sao để mua được sản phẩm rẻ nhất, với chất lượng tốt nhất, chính sách ưu đãi nhất, thậm chí có những lúc anh phải chịu thiệt để ký kết được hợp đồng. “Trong năm vừa qua, có một đối tác rất lớn, với vài ngàn cửa hàng, muốn trả lại hàng vì không bán được sau dịch. Lô hàng đó có giá trị hơn 5 tỷ đồng, nhưng tôi vẫn nhận lời với suy nghĩ giữ mọi thứ êm đẹp, biết đâu mình mất chỗ này thì sẽ được bù đắp ở chỗ khác”, ông Tuấn cho biết.
Một khó khăn khác, với vị Tổng Giám đốc trẻ chính là chuyên môn. Vì không có chuyên môn trong sản xuất, nhất là chế biến thực phẩm, nên mỗi lần họp về quản lý chất lượng khiến anh khá áp lực. “Lúc đó, tôi nhận ra mình mới quản lý phần ngọn, nên luôn trong tâm thế phải học, thử nghiệm sản phẩm, kiểm tra chất lượng cho đến khi hiểu về cái gốc của sản phẩm, thì tôi mới tự tin nói sản phẩm này bán được”, ông Tuấn cho hay.
Công việc kinh doanh của Sông Hương Foods như thế nào dưới tư duy người trẻ của ông Tuấn?
“Thực ra, thời điểm dì, dượng tôi còn làm, các sản phẩm của Công ty đã xuất đi Mỹ, nhưng theo dạng ODM, nghĩa là công ty chỉ cung cấp sản phẩm, còn lại mọi thứ về nhãn mác là của đơn vị thứ 2, nên chỉ có miếng, chứ không có tiếng. Cho đến khi tôi về tiếp quản vào năm 2018, tôi bắt đầu làm thương hiệu và quyết tâm xuất khẩu sản phẩm sang các thị trường Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan”, ông Tuấn chia sẻ.
Sau đó, vào năm 2019, sản phẩm đầu tiên mang thương hiệu Sông Hương Foods là cà pháo đã bắt đầu được xuất sang Nhật Bản theo đường xách tay, còn chính ngạch là mắm ruốc Huế. Theo ông Tuấn, khi đã xuất được hàng sang Nhật Bản, thì sẽ được chấp nhận tại các chuỗi siêu thị lớn tại Việt Nam.
Nghĩ là làm, ông Tuấn liền bắt tay vào việc đẩy mạnh quảng bá, đưa sản phẩm của mình vào hệ thống các siêu thị/chuỗi kinh doanh thực phẩm như Big C, AEON, Co.opmart, Mega Market, Lotte Mart, WinMart, Citimart, Bách Hóa Xanh, Kingfoods... cùng các đại lý và nhà cung cấp thực phẩm khác. Theo CEO 8x Nguyễn Lê Quốc Tuấn, công ty đang chiếm hơn 50% trong cùng dãy sản phẩm ở các chuỗi này.
Sau một thời gian, Sông Hương Foods đã thật sự lớn mạnh và chiếm lĩnh được thị trường nội địa. Ông Tuấn liền bắt tay với CTWS Group - nhà phân phối có hơn 200 điểm bán tại 32 bang ở Mỹ để xuất khẩu theo đường chính ngạch. Theo ông, thị trường xuất khẩu là mục tiêu chính của Sông Hương Foods, song để thành công là một hành trình dài với nhiều khó khăn.
“Chúng tôi mất hơn 6 tháng để làm tất cả các xét nghiệm sản phẩm đầu vào để đạt tiêu chuẩn FDA đưa ra đối với sản phẩm vào Mỹ. Làm xuất khẩu chính ngạch rất khó trong bước đầu, nhưng vượt qua được thì mọi thứ dễ dàng hơn”, ông Tuấn chia sẻ.
Theo đó, ngay từ khâu chuẩn bị lá gói cũng phải rất công phu, tỉ mỉ mới đáp ứng được yêu cầu. Ví dụ như lá chuối phải được hấp để tránh bị cong queo khi trữ đông lạnh, đồng thời phải lau lá bằng chất diệt khuẩn mới đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm…
Một khó khăn khác liên quan đến chất lượng sản phẩm là, mỗi quốc gia có tem nhãn trên bao bì, tiêu chuẩn sản phẩm khác nhau, nên trong quá trình sản xuất phải thận trọng để tránh nhầm lẫn sản phẩm. “Với thực phẩm, tiêu chuẩn đối với hàng xuất khẩu là quan trọng nhất, mỗi nước có các quy định khác nhau, mình phải đảm bảo đúng yêu cầu, nên khá mất thời gian”, ông Tuấn chia sẻ.
Cũng tương tự như lần chọn cà pháo làm chủ lực để thành danh ở Việt Nam, Tuấn chọn ngành mắm, vốn là thế mạnh lâu đời của gia đình, cho bước đầu vươn ra thị trường quốc tế. Xuất cảng Việt Nam từ cuối tháng 9, lô hàng mắm 3 miền gồm mắm cà pháo, mắm tôm Bắc, mắm ruốc Huế miền trung, mắm ba khía, mắm như cá linh, mắm cá sặc… đã thành công cập cảng đến Mỹ hôm 12/12/2022 theo đường chính ngạch.
Thời điểm đó là giai đoạn cận kề Tết Nguyên Đán của nước ta. “Điều tôi vui mừng và tự hào nhất, Tết này đồng bào Việt kiều ở Mỹ có thể thưởng thức các món ăn đậm chất truyền thống và mang hương vị quê hương từ Sông Hương Foods”, ông Tuấn chia sẻ về dấu son vừa qua.
Vị Tổng Giám đốc trẻ cho biết giá trị của hợp đồng thương mại giữa Sông Hương Foods và CTWS Group lên tới 1 triệu USD. Cũng nhờ xuất khẩu sang Mỹ, doanh số năm 2022 của Sông Hương Foods đạt 260.000 USD. Tuy nhiên, đó chỉ là những con số khởi đầu. Ngay trong quý đầu tiên của năm 2023, Sông Hương Foods đã xuất khẩu được 240.000 USD và dự kiến hết năm nay, con số này sẽ tăng lên mức 1,5 - 2 triệu USD.
“Đây là một dấu mốc đặc biệt của của Sông Hương Foods, bởi chưa công ty nào xuất khẩu chính ngạch mắm và đặc sản gia truyền lại có đầy đủ giấy chứng nhận theo tiêu chuẩn khắt khe của Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) nhiều như vậy vào Mỹ”, ông Nguyễn Lê Quốc Tuấn bày tỏ niềm vui khi được khách nước ngoài yêu mến và đặt hàng số lượng lớn đến vậy.
“Chúng tôi còn một kế hoạch rất lớn, là đưa một sản phẩm của công ty vào Costco, và chính bản thân tôi sẽ đích thân qua Mỹ làm nhân viên bán hàng, để tư vấn cho kiều bào. Ngoài Mỹ, Sông Hương Foods còn muốn mở rộng thịt trường sang Đài Loan, Trung Quốc, Australia, Nga. Sau container hàng nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng Tết của bà con Việt kiều, CEO Sông Hương Foods, cho biết, phía đối tác thông tin sẽ đặt mua cho cả năm theo các ngày lễ ở Mỹ như lễ Tạ ơn, Quốc khánh Mỹ… Đặc biệt, đối tác Mỹ rất ưa chuộng các đặc sản gia truyền của chúng tôi và ký kết hợp đồng lâu dài, độc quyền phân phối khắp nước Mỹ với giá trị hợp đồng hàng năm hơn một triệu USD”, ông Tuấn chia sẻ thêm. Được biết, Costco là trang mua sắm tổng hợp hàng đầu nước Mỹ, sở hữu hơn 700 kho hàng và có hơn hàng trăm chi nhánh trên nhiều quốc gia khác nhau.
Vào 2021, khi TP.HCM giãn cách xã hội, ông Tuấn dùng cà pháo làm sản phẩm thiện nguyện vì thuận tiện bảo quản và dễ ăn. Sản phẩm của công ty đã được gửi đến nhiều bệnh viện dã chiến, chốt kiểm soát dịch… Anh cho biết sau đợt đó, món cà pháo của Sông Hương Foods đã được lan rộng và tìm mua nhiều hơn hẳn. “Năm 2022 doanh thu cà pháo các loại tăng hơn năm 2021 tầm 20%, nhưng nếu so với năm 2020 là tăng lên gấp mấy lần”, ông Tuấn tiết lộ.
“Sau đại dịch Covid-19, khi nhận được nhiều cuộc gọi hỏi về nguồn gốc món mắm cà pháo, dưa món của Sông Hương Foods. Tôi giật mình nhận ra, dù đã có mặt trên thị trường 25 năm, nhưng công ty chỉ tập trung vào sản xuất mà bỏ quên khâu tiếp thị để đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng…”, CEO 8X Nguyễn Lê Quốc Tuấn ngỡ ngàng.
Với tư duy của người trẻ, ngoài hoàn thiện sản phẩm, ông Tuấn nhận ra cần phải chịu chi ở khâu tiếp thị, quảng bá sản phẩm. Anh mời loạt nghệ sĩ nổi tiếng như Quyền Linh, Vũ Duy Khánh, Lương Thế Vinh, Hoa hậu Khánh Vân và nhiều TikToker để quảng bá cho món cà pháo do Sông Hương Foods sản xuất.
Khi năm 2022 dần khép lại, Tuấn đã có gần 5 năm về điều hành công ty gia đình. Cùng với cà pháo, các sản phẩm khác như ớt xay, mắm ruốc Huế, dưa mắm, mắm ba khía, mắm tôm chua, mắm nêm pha sẵn, mắm cá cơm và bánh nậm – bánh lọc… cộng lại chiếm hơn 80% doanh số toàn công ty. Kênh siêu thị lớn chiếm hơn 80% và xuất khẩu tầm 10%, kênh khác 10%.
Tuy Sông Hương Foods có rất nhiều sản phẩm nhưng vị CEO 8X cho biết công ty chỉ tập trung vào 3 nhóm sản phẩm chính là bánh nậm, bánh lọc; cà pháo; ớt xay trong lộ trình phát triển. Mỗi sản phẩm sẽ có 3 nhà máy sản xuất khác nhau. “Chưa một người nào xây nhà máy làm cá pháo, mắm, bánh nậm, bánh lọc. Sông Hương Foods đã tiên phong làm điều đặc biệt này”, ông Tuấn tự nào nói.
Cùng với việc tập trung vào 3 sản phẩm chính, ông Tuấn cũng hoạch định 3 kênh bán hàng cho công ty là kênh xuất khẩu; kênh GT (General Trade) - Kênh phân phối truyền thống như chợ đầu mối, cửa hàng tạp hóa; kênh MT (Modern Trade) - Kênh phân phối hiện đại bán tập trung tại các siêu thị lớn, các đại siêu thị tập trung các thương hiệu kinh doanh. “Lâu nay, 95% doanh thu của chúng tôi thông qua kênh MT, đứng thứ hai là xuất khẩu, còn kênh GT hiện tại vẫn là số 0 tròn trĩnh”, Tuấn chia sẻ.
Chiến lược trong thời gian tới, sản phẩm ớt xay sẽ được phân phối qua kênh GT thông qua 2 nhà phân phối lớn tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đồng Nai. Năm nay là năm vừa làm, vừa học, vừa điều chỉnh với sản phẩm ớt xay.
Dự kiến đến năm 2024, doanh số sẽ được xếp theo thứ tự đầu tiên là xuất khẩu, tiếp theo là GT và cuối cùng là MT. “Như vậy, sau 26 năm là kênh dẫn đầu của Sông Hương Foods, thì MT bắt đầu giảm xuống. Đây là định hướng cho Sông Hương Foods với thế kiềng ba chân dựa trên 3 món hàng”, ông Tuấn chia sẻ về định hướng chiến lược phát triển cho Sông Hương Foods.
Với Nguyễn Lê Quốc Tuấn, việc đưa món ăn Việt Nam ra các nước trên thế giới là một hành trình dài, song điều anh luôn tâm đắc và lấy đó làm động lực tiếp tục phấn đấu là “giúp những người xa xứ vẫn thưởng thức được hương vị của quê hương”.
“Tôi mong muốn Việt kiều có món ăn Việt và được mang từ Việt Nam sang. Tôi nỗ lực để không chỉ Việt kiều, mà cả Hoa kiều, Nhật kiều cũng ăn món truyền thống Việt Nam”, CEO Sông Hương Foods chia sẻ.
“Tôi tin chắc rằng, những món ăn ngon mang đặc sản vùng miền chắc chắn sẽ được những kiều bào tại các quốc gia thích, vì khi nghĩ đến quê hương Việt Nam, họ thật sự muốn ăn món quê nhà, đó là lý do bánh nậm, bánh lọc của Sông Hương Foods bán xách tay trước đó rất nhiều ở Mỹ”, ông Tuấn cho biết. Theo mục tiêu, anh muốn xuất hơn 12 triệu chiếc bánh nậm – bánh lọc trong năm 2023.
Nói về bí quyết thành công của mình, Quốc Tuấn cho rằng, sản phẩm của Sông Hương Foods luôn đảm bảo 2 yếu tố quan trọng, đó là tốt cho sức khỏe và ngon. “Khi duy trì tốt hai yếu tố này, một doanh nghiệp gia đình như Sông Hương Foods nói riêng, và các doanh nghiệp thực phẩm nói chung hoàn toàn có thể phát triển tốt trong bối cảnh thị trường cạnh tranh và thay đổi không ngừng như hiện nay”, Quốc Tuấn nói.
