1. Bối cảnh chung của thị trường hàng hóa tuần 4 – 10/8/2025

Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), tuần qua thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới khép lại trong sắc xanh nhẹ, chỉ số MXV-Index tăng 0,3% lên 2.167 điểm. Đây là mức tăng khiêm tốn nhưng phản ánh sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm hàng: cà phê và một số nguyên liệu công nghiệp tăng mạnh, trong khi nhóm năng lượng chìm trong sắc đỏ.

Tâm điểm chú ý của thị trường quốc tế là căng thẳng thương mại Mỹ – Brazil liên quan đến mặt hàng cà phê và tín hiệu hạ nhiệt trong quan hệ Mỹ – Nga ảnh hưởng trực tiếp tới giá dầu. Sự tương phản giữa hai yếu tố này khiến dòng tiền đầu cơ dịch chuyển mạnh giữa các nhóm hàng, tạo ra biến động giá trái chiều.

2. Thị trường cà phê: Thuế 50% của Mỹ và hệ quả tức thì

2.1. Diễn biến chính

Ngày 1/8, Mỹ chính thức áp mức thuế bổ sung 50% lên cà phê nhập khẩu từ Brazil – quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới. Với mức thuế này, dòng chảy cà phê Brazil sang Mỹ gần như tê liệt.

Phản ứng của thị trường ngay lập tức thể hiện rõ qua giá:

  • Arabica trên sàn New York tăng gần 9% lên 6.819 USD/tấn, mức tăng mạnh nhất trong nhiều tháng.

  • Robusta trên sàn London tăng 7% lên 3.561 USD/tấn.

Đáng chú ý, không chỉ thị trường quốc tế mà giá cà phê nội địa Brazil cũng đảo chiều tăng, khi người nông dân chủ động găm hàng chờ giá cao hơn.

2.2. Lý do Mỹ nhắm tới cà phê Brazil

Dù Mỹ là quốc gia tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới (trên 24 triệu bao/năm), họ không sản xuất cà phê ở quy mô thương mại. Trong số lượng nhập khẩu, Brazil chiếm hơn 8,1 triệu bao (khoảng 30% tổng nhu cầu).

Động thái áp thuế của Mỹ được đánh giá vừa mang tính chính trị, vừa nhằm tái cấu trúc nguồn cung cà phê, khuyến khích nhập khẩu từ các đối tác khác như Colombia, Việt Nam hay các nước Trung Mỹ.

2.3. Phản ứng từ Brazil

Các tổ chức ngành hàng như Cecafé và Abics liên tục kiến nghị Mỹ miễn phần thuế bổ sung 40%, giữ nguyên thuế cơ bản 10% để duy trì sức cạnh tranh. Lập luận của họ nhấn mạnh:

  • Cà phê Brazil đóng vai trò quan trọng trong ổn định nguồn cung toàn cầu.

  • Việc áp thuế cao sẽ gây biến động giá mạnh, ảnh hưởng tới người tiêu dùng Mỹ.

3. Cung – cầu cà phê toàn cầu: Những yếu tố nền tảng

3.1. Sản lượng và tiến độ thu hoạch Brazil

Theo khảo sát của Safras & Mercado ngày 6/8:

  • Tiến độ thu hoạch vụ 2025–2026 đạt 94%, Robusta đã hoàn tất, Arabica đạt 91%.

  • Sản lượng Robusta tăng mạnh, bù đắp phần nào cho Arabica giảm.

  • Tồn kho trong nước gần như bằng 0, đặc biệt ở các vùng trồng Arabica.

Hệ quả là xuất khẩu cà phê Brazil vụ mới có thể giảm đáng kể so với mức 41,36 triệu bao của vụ trước, đặc biệt ở phân khúc Arabica – loại cà phê chủ lực của thị trường cao cấp.

3.2. Diễn biến tồn kho ICE

  • Arabica: tồn kho giảm xuống 738.095 bao, thấp nhất trong hơn 14 tháng. Đây là yếu tố hỗ trợ giá.

  • Robusta: tồn kho tăng lên 7.029 lô, cao nhất trong một năm, gây áp lực giảm giá.

3.3. Tình hình các nước sản xuất lớn khác

  • Việt Nam: Dự báo sản lượng phục hồi nhờ đầu tư và thời tiết tích cực, dù tháng 7 khô hạn hơn bình thường.

  • Trung Mỹ: Sản lượng ổn định hoặc tăng nhẹ nhờ ENSO trung tính và thời tiết thuận lợi.

  • Colombia: Nguy cơ giảm sản lượng do mưa lớn kéo dài ảnh hưởng giai đoạn ra hoa.

4. Tác động tới Việt Nam

Trong nước, xuất khẩu cà phê nhân xô tuần 30/7 – 5/8 đạt 13.500 tấn, giảm 30% so với tuần trước, giá FOB trung bình 4.536 USD/tấn.

Giá cà phê tại Tây Nguyên duy trì đà tăng, có thời điểm đi ngược xu hướng giảm của sàn London, do tồn kho nội địa rất thấp và nông dân không chịu áp lực bán ra. Việc đa dạng hóa nguồn thu từ mô hình xen canh cây trồng giúp người trồng cà phê linh hoạt hơn trong quyết định bán hàng.

Nếu Mỹ tiếp tục hạn chế nhập khẩu cà phê Brazil, đây có thể là cơ hội cho Việt Nam gia tăng thị phần Arabica tại Mỹ – vốn lâu nay chủ yếu nhập từ Brazil và Colombia. Tuy nhiên, cần chú ý tiêu chuẩn chất lượng khắt khe của thị trường này.

5. Thị trường năng lượng: Sắc đỏ bao trùm

5.1. Giá dầu giảm sâu

Tuần qua, giá dầu thô giảm mạnh:

  • WTI giảm 5,12% xuống 63,88 USD/thùng.

  • Brent giảm 4,42% xuống 66,59 USD/thùng.
    Giá dầu giảm liên tục 6 phiên, phản ánh tâm lý bớt lo ngại gián đoạn nguồn cung từ Nga.

5.2. Tín hiệu hạ nhiệt căng thẳng Mỹ – Nga

Ngày 8/8, Tổng thống Donald Trump thông báo sẽ gặp Tổng thống Vladimir Putin tại Alaska (15/8). Cuộc gặp này nối tiếp kết quả tích cực từ cuộc làm việc giữa Putin và đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff (6/8).

Kỳ vọng chính:

  • Đàm phán hòa bình Ukraine.

  • Xem xét nới lỏng trừng phạt dầu Nga, tăng nguồn cung ra thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, Mỹ vẫn duy trì trừng phạt và cảnh báo thuế phạt 100% đối với các quốc gia tiếp tục nhập dầu Nga – nhắm vào Trung Quốc và Ấn Độ. Cả hai quốc gia này phản đối mạnh mẽ và đang cải thiện quan hệ ngoại giao, cho thấy bức tranh còn nhiều biến số.

5.3. Yếu tố OPEC+

Ngày 3/8, OPEC+ thống nhất tăng sản lượng tháng 9 thêm 547.000 thùng/ngày, hoàn tất đảo ngược toàn bộ đợt cắt giảm 2,2 triệu thùng/ngày từ cuối 2023. Đây là yếu tố gây áp lực lớn lên giá dầu trong ngắn hạn.

5.4. Chính sách tiền tệ và tác động tới năng lượng

Cuối tuần, giá dầu phục hồi nhẹ nhờ tin Tổng thống Trump đề cử Stephen Miran làm Thống đốc FED. Ông Miran được kỳ vọng sẽ ủng hộ chính sách hạ lãi suất, từ đó kích thích tăng trưởng kinh tế và nhu cầu năng lượng.

6. Tác động tới thị trường trong nước

Chiều 7/8, Liên Bộ Công Thương – Tài chính điều chỉnh giá xăng dầu:

  • Xăng E5RON92 và RON95: tăng hơn 1%.

  • Dầu diesel: giảm 1,41%.

Việc điều chỉnh dựa trên:

  • Biến động giá dầu quốc tế.

  • Quyết định tăng sản lượng của OPEC+.

  • Chính sách thuế mới của Mỹ với hàng hóa nhập khẩu.

  • Tình hình xung đột Nga – Ukraine.

Quỹ Bình ổn giá xăng dầu không được trích lập hay chi sử dụng trong kỳ này.

7. Triển vọng và rủi ro trong thời gian tới

7.1. Cà phê

  • Ngắn hạn: Giá Arabica vẫn được hỗ trợ bởi tồn kho thấp và nguồn cung Brazil giảm.

  • Trung hạn: Nếu Mỹ duy trì thuế cao, thị trường sẽ tái cấu trúc nguồn cung, tạo cơ hội cho Việt Nam và các nước Trung Mỹ.

  • Rủi ro: Thời tiết bất lợi tại các vùng sản xuất, đặc biệt Colombia và Brazil.

7.2. Năng lượng

  • Ngắn hạn: Giá dầu chịu áp lực giảm từ nguồn cung tăng và kỳ vọng hạ căng thẳng Mỹ – Nga.

  • Trung hạn: Nếu đàm phán Mỹ – Nga thất bại hoặc căng thẳng tại Ukraine leo thang, giá dầu có thể bật tăng mạnh trở lại.

  • Rủi ro: Biến động chính trị ở Trung Đông, chính sách thuế phạt thứ cấp của Mỹ, và tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Tổng kết:
Tuần giao dịch 4 – 10/8/2025 cho thấy bức tranh trái chiều của thị trường hàng hóa: cà phê hưởng lợi từ căng thẳng thương mại, trong khi năng lượng chịu áp lực từ kỳ vọng hạ nhiệt địa chính trị và nguồn cung gia tăng. Nhà đầu tư cần theo sát diễn biến chính sách thuế của Mỹ, quyết định sản lượng của OPEC+, và tình hình thời tiết ở các vùng sản xuất chủ chốt để xây dựng chiến lược giao dịch phù hợp.