Thị trường đồ uống và thực phẩm tại Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi tình hình tiêu dùng trong nước sụt giảm. Đây là thời điểm khó khăn buộc nhiều thương hiệu lớn phải tìm kiếm cơ hội phát triển ở các thị trường quốc tế.
Thực trạng khó khăn của ngành F&B Trung Quốc
Theo bài viết gần đây trên tờ South China Morning Post, sức mua yếu ớt cùng sự cạnh tranh khốc liệt đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của các chuỗi thực phẩm và đồ uống tại Trung Quốc. Các chuyên gia nhận định rằng ngành hàng này rất khó có thể phục hồi bền vững nếu không có chính sách hỗ trợ hợp lý từ phía chính phủ.
Cụ thể, Nayuki, một thương hiệu đồ uống nổi tiếng, dự báo sẽ ghi nhận khoản lỗ EBITDA lên tới 970 triệu nhân dân tệ vào năm 2024. Trong khi đó, năm 2023, công ty này vẫn có lợi nhuận 20,9 triệu nhân dân tệ. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thua lỗ này bao gồm nhu cầu tiêu dùng giảm sút, cạnh tranh gay gắt cũng như chi phí cao liên quan đến việc đóng cửa những cửa hàng hoạt động kém hiệu quả.
► Không chỉ Nayuki, chuỗi lẩu Xiabu Xiabu cũng đã công bố dự báo doanh thu năm 2024 có thể giảm 20%, tương đương khoảng 4,8 tỷ nhân dân tệ, với mức lỗ ròng dự kiến lên tới 410 triệu nhân dân tệ. Họ nhấn mạnh rằng xu hướng cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng là nguyên nhân chính gây áp lực lên các thương hiệu cao cấp như Coucou.
Theo báo cáo từ Canyin88, khoảng 2 triệu nhà hàng đã phải đóng cửa trong năm ngoái do sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Ngành trà sữa và đồ uống cũng không ngoại lệ khi đang chịu áp lực lớn từ cuộc chiến giá cả. Dữ liệu từ Canyandata cho thấy hơn 140.000 cửa hàng đã đóng cửa trong năm 2024, trong khi chỉ có 127.700 địa điểm mới được khai trương.
⇒ Trong bối cảnh thị trường nội địa gặp khó khăn, các thương hiệu thực phẩm và đồ uống Trung Quốc đang tích cực chuyển hướng sang thị trường quốc tế. Haidilao International Holding là một ví dụ điển hình về nỗ lực này. Gã khổng lồ lẩu Tứ Xuyên đã bắt đầu mở rộng ra ngoài biên giới Trung Quốc từ 12 năm trước, với cửa hàng đầu tiên tại khu Clarke Quay ở Singapore.
Tính đến tháng 3 năm ngoái, công ty con của họ, Super Hi International Holding, đã có tới 119 cửa hàng trên toàn cầu, trong đó có 3/5 số cửa hàng hoạt động tại Đông Nam Á. Nhiều thương hiệu khác cũng đã theo chân như Tai Er, chuyên phục vụ món cá luộc đặc trưng với rau củ ngâm, hiện có mặt tại một số quốc gia Đông Nam Á. Zhangliang Malatang, một thương hiệu lẩu cay, đã mở rộng ra 15 thị trường ngoài Trung Quốc.
Trên lĩnh vực đồ uống, Mixue - chuỗi trà sữa lớn nhất Trung Quốc - hiện đã có mặt tại 11 quốc gia với hơn 4.000 cửa hàng tính đến tháng 9/2023. Hành trình quốc tế của Mixue bắt đầu từ năm 2018 khi họ khởi nghiệp tại Việt Nam. Việt Nam và Indonesia hiện chiếm tới 70% doanh thu của Mixue trong năm 2024, tạo nên không khí lạc quan trong giới đầu tư.
Cổ phiếu của Mixue vừa niêm yết tại Hong Kong trong tháng này đã tăng gần 50%. Hiện cổ phiếu này đang giao dịch ở mức hơn 32 lần lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (P/E), so với mức ban đầu chỉ là 13 lần.
⇒ Một chuỗi trà sữa nổi tiếng khác là Chagee cũng đang chuẩn bị mở cửa hàng đầu tiên tại Việt Nam. Với pháp nhân được thành lập từ tháng 2 năm nay, cửa hàng đầu tiên dự kiến sẽ nằm trên đường Đồng Khởi, TP HCM, cách phố đi bộ Nguyễn Huệ khoảng 100 mét.
Để có thể đứng vững trên thị trường quốc tế, các công ty F&B Trung Quốc đã áp dụng nhiều chiến lược khác nhau như nhượng quyền thương mại, lựa chọn thị trường phù hợp, địa phương hóa và quản lý chuỗi cung ứng.
Bà Lin Tan, nhà sáng lập kiêm CEO của PayInOne, một công ty cung cấp dịch vụ tuyển dụng và trả lương cho các doanh nghiệp Trung Quốc hoạt động ở nước ngoài, cho biết: "Cả nhượng quyền và hoạt động trực tiếp đều được sử dụng khi mở rộng ra nước ngoài. Nhìn chung, nhiều công ty chọn nhượng quyền hơn."
Bà cũng nhấn mạnh: "Hầu hết sẽ chọn các khu vực Đông Nam Á trước, chủ yếu vì chi phí nhân sự thấp hơn và quản lý dễ dàng hơn, trước khi dần dần mở rộng sang châu Âu, Bắc Mỹ, Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc.”
Trong khi Haidilao lựa chọn tự vận hành các cửa hàng ở nước ngoài, nhiều thương hiệu F&B lại tìm kiếm các doanh nhân Trung Quốc sống ở nước ngoài để nhượng quyền và quản lý cửa hàng. Họ tận dụng sự nhạy bén trong kinh doanh cũng như kiến thức địa phương của người Hoa để lựa chọn vị trí và điều hành hoạt động.
Nhiều thương hiệu như Heytea, Mixue, Yang's Braised Chicken Rice và Zhangliang Malatang đã nhanh chóng mở rộng ra nước ngoài thông qua chiến lược nhượng quyền này.
Trước tình hình khó khăn trong nước, các chuỗi trà sữa và đồ ăn Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội phát triển ở các thị trường quốc tế, đặc biệt là tại Đông Nam Á, để duy trì sự sống còn trong ngành F&B đầy cạnh tranh này.
----------------------------
