Số liệu mới nhất cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng lên mức 2,7% trong tháng 11, tăng nhẹ so với mức 2,6% của tháng trước. Tuy nhiên, đây vẫn là mức giảm đáng kể so với đỉnh điểm 9,1% được ghi nhận vào tháng 6/2022. Xu hướng này, kết hợp với những diễn biến gần đây của cung tiền, đang báo hiệu một giai đoạn giảm phát có thể xảy ra trong tương lai gần.
Cung tiền và độ trễ tác động
Theo dữ liệu mới nhất, tốc độ tăng trưởng của thước đo tiền tệ AMS tại Hoa Kỳ đã giảm mạnh từ mức 79% vào tháng 2/2021 xuống còn 3,7% vào tháng 10 năm nay. Với độ trễ trung bình khoảng 26 tháng từ khi thay đổi cung tiền đến khi tác động đến CPI, nhiều chuyên gia dự báo tốc độ tăng CPI có thể chuyển sang mức âm từ nửa cuối năm sau.
"Khi tiền được bơm vào nền kinh tế, nó không lan tỏa ngay lập tức đến tất cả các thị trường mà có độ trễ về thời gian," một chuyên gia kinh tế giải thích. "Điều này giải thích tại sao chúng ta vẫn thấy tác động của những thay đổi cung tiền từ hai năm trước."
Tranh cãi về tác động của giảm phát
Triển vọng giảm phát đang làm dấy lên những lo ngại trong giới chuyên gia. Nhiều người cho rằng giảm phát có thể dẫn đến một vòng xoáy đi xuống trong nền kinh tế. Họ lập luận rằng khi giá cả giảm, người đi vay sẽ gặp khó khăn hơn trong việc trả nợ, trong khi người tiêu dùng có xu hướng trì hoãn chi tiêu với kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm.
Tuy nhiên, một số nhà kinh tế có cái nhìn lạc quan hơn. "Giảm phát không phải lúc nào cũng là điều xấu," Murray Rothbard từng nhận định. "Khi giá cả giảm do năng suất tăng, điều này thực sự giúp phân phối thành quả của doanh nghiệp tự do đến toàn thể công chúng, nâng cao mức sống của người tiêu dùng."
Vai trò của ngân hàng trung ương
Trước những diễn biến này, nhiều ánh mắt đang đổ dồn về phía Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Trong quá khứ, Fed đã thể hiện quan điểm mạnh mẽ về việc ngăn chặn giảm phát. Cựu Chủ tịch Fed Ben Bernanke từng đề xuất nhiều biện pháp chống giảm phát, bao gồm việc mua trái phiếu kho bạc dài hạn và thậm chí là "tiền trực thăng".
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng can thiệp quá mức của ngân hàng trung ương có thể gây ra những hệ quả không mong muốn. Chính sách tiền tệ mở rộng, mặc dù có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng có nguy cơ tạo ra những méo mó trong cấu trúc sản xuất và phân bổ nguồn lực.
Triển vọng kinh tế 2025
Với đà giảm tốc của tăng trưởng cung tiền và khả năng suy giảm trong tiết kiệm và đầu tư vốn, nhiều chuyên gia dự báo nền kinh tế có thể bước vào giai đoạn suy thoái nghiêm trọng từ nửa cuối năm 2025.
"Điều quan trọng là phải phân biệt giữa giảm phát do tăng năng suất và giảm phát do vỡ bong bóng tài chính," một nhà phân tích nhấn mạnh. "Trong khi loại thứ nhất phản ánh sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế, loại thứ hai báo hiệu sự cần thiết phải điều chỉnh những mất cân đối tích tụ trong thời gian qua."
Thời gian tới hứa hẹn sẽ là giai đoạn thử thách đối với các nhà hoạch định chính sách. Họ sẽ phải cân bằng giữa mục tiêu ổn định giá cả và duy trì tăng trưởng bền vững. Đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư, đây là lúc cần thận trọng với đòn bẩy tài chính và tập trung vào nâng cao hiệu quả hoạt động thực chất.
Dù nhìn nhận giảm phát theo hướng tích cực hay tiêu cực, rõ ràng nền kinh tế đang bước vào một giai đoạn mới với những thách thức và cơ hội riêng. Việc hiểu rõ và chuẩn bị cho những thay đổi này sẽ là chìa khóa để vượt qua giai đoạn phức tạp sắp tới.
----------------------------------------------------------------------------------------------
Trong chu kỳ kinh tế, dòng tiền đầu tư được luân chuyển giữa các loại tài sản đầu tư khác nhau để tối đa hóa lợi nhuận. Hiện nay Sở giao dịch hàng hóa VN mới được cấp phép liên thông trên thị trường hàng hóa quốc tế và đầu tư trực tiếp trên các sàn hàng hóa thế giới, với các sản phẩm thiết yếu như là: Đồng, Bạc, Cà phê, Đường, Nông sản ...
