Trong một nỗ lực bình ổn giá cả hàng hóa nội địa, Ấn Độ đã cấm xuất khẩu gạo tấm và đánh thuế xuất khẩu 20% đối với một số loại gạo bắt đầu từ ngày 9/9.
Nomura cho biết lệnh cấm này sẽ tác động đến các nước châu Á, tuy nhiên sẽ không đồng đều, trong đó Philippines và Indonesia là 2 nước dễ bị ảnh hưởng nhất.
Ấn Độ hiện chiếm khoảng 40% lượng gạo xuất khẩu toàn cầu và xuất khẩu sang hơn 150 quốc gia. Năm 2021, sản lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ đạt 21,5 triệu tấn. Con số này nhiều hơn tổng số lượng xuất khẩu của 4 nước xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới là Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Hoa Kỳ, theo Reuters.
Tuy nhiên, sản lượng đã giảm 5,6% so với cùng kỳ năm trước kể từ ngày 2/9. Nguyên nhân là do lượng mưa và gió mùa dưới mức trung bình, ảnh hưởng đến việc thu hoạch, Nomura cho biết.
“Đối với Ấn Độ, tháng 7 và tháng 8 được xem là những tháng quan trọng nhất vì đây là thời điểm xác định lượng lúa được gieo trồng”, bà Sonal Varma - kinh tế trưởng của Nomura cho biết.
Năm nay, các đợt mưa gió mùa không đều trong những tháng này đã làm giảm sản lượng, bà Sonal Varma nói thêm.
Các bang sản xuất gạo lớn của Ấn Độ như: Tây Bengal, Bihar và Uttar Pradesh đang có lượng mưa ít hơn từ 30% đến 40%. Mặc dù lượng mưa tăng lên vào cuối tháng 8, "việc gieo mạ càng bị trì hoãn, thì có thể năng suất sẽ thấp hơn”, Varma cho biết.
Đầu năm nay, Ấn Độ đã hạn chế xuất khẩu lúa mì và đường để kiểm soát giá hàng hóa nội địa tăng do cuộc khủng hoảng giữa Nga-Ukraine khiến thị trường lương thực toàn cầu rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Quốc gia nào bị ảnh hưởng nhiều nhất?
Gần đây, chính phủ Ấn Độ đã thông báo rằng sản lượng gạo từ tháng 6 đến tháng 10 có thể giảm từ 10 đến 12 triệu tấn, điều này có nghĩa là năng suất có thể giảm tới 7,7% so với cùng kỳ năm ngoái, Nomura cho biết.
"Lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ gây ảnh hưởng đối với giá gạo toàn cầu vì thế nó sẽ tác động trực tiếp đến các quốc gia nhập khẩu gạo từ Ấn Độ và gián tiếp đến tất cả các nước nhập khẩu gạo", theo một báo cáo của Nomura được công bố gần đây.
Theo Nomura, giá gạo vẫn ở mức cao trong năm nay, với mức tăng giá trên các thị trường bán lẻ đạt khoảng 9,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Tại Châu Á, Philippines, quốc gia nhập khẩu hơn 20% lượng gạo tiêu thụ gạo là nước có nguy cơ tăng giá cao nhất.
Là nhà nhập khẩu ròng hàng hóa lớn nhất châu Á, gạo và các sản phẩm từ gạo chiếm tỷ trọng 25% trong rổ lương thực tính CPI của Philippines, cao nhất trong khu vực, theo Statista.
Theo số liệu từ Cơ quan thống kê Philippines cho thấy trong tháng 8, lạm phát ở nước này ở mức 6,3% - cao hơn mục tiêu của ngân hàng trung ương là 2%- 4%. Do đó, lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ sẽ là một đòn giáng mạnh vào quốc gia Đông Nam Á này.
Tương tự, lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ cũng sẽ gây bất lợi cho Indonesia. Indonesia có thể là quốc gia thứ 2 bị ảnh hưởng nặng ở châu Á, theo CNBC. Theo Statista, gạo chiếm khoảng 15% rổ lương thực tính CPI của Indonesia.
Tuy nhiên, đối với một số quốc gia châu Á khác, tác động của lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ có thể chỉ ảnh hưởng ở mức tối thiểu.
Singapore cũng là nhập khẩu gạo hoàn toàn. Theo số liệu từ Trade Map cho thấy, năm 2021 có 28,07% lượng gạo đến từ Ấn Độ. Nhưng quốc gia này không dễ bị tác động nặng nề như Philippines và Indonesia vì “tỷ trọng gạo trong rổ hàng hóa tính CPI của Singapore là khá nhỏ,” bà Sonal Varma lưu ý.
Người tiêu dùng ở Singapore có xu hướng dành nhiều chi phí hơn cho các dịch vụ, điều này thường xảy ra ở các nước có thu nhập cao hơn. Trong khi đó, các nước có thu nhập thấp và trung bình thường có xu hướng chi tiêu nhiều hơn cho thực phẩm.
“Mức độ ảnh hưởng cần được nhìn nhận từ khía cạnh tác động đến chi tiêu của người tiêu dùng và đồng thời phụ thuộc vào các mặt hàng thực phẩm nhập khẩu của quốc gia đó”, bà Sonal Varma nói thêm.
Các quốc gia nào sẽ được hưởng lợi?
Nomura cho biết Thái Lan và Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ lệnh cấm của Ấn Độ bởi vì đây là các quốc gia xuất khẩu gạo lớn thứ hai và thứ ba trên thế giới. Thái Lan và Việt Nam có thể trở thành lựa chọn thay thế cho các nước đang tìm cách lấp đầy khoảng trống về nguồn cung từ Ấn Độ.
Tổng sản lượng gạo của Việt Nam đạt khoảng 44 triệu tấn vào năm 2021, xuất khẩu gạo mang về cho Việt Nam 3,133 tỷ USD, theo một báo cáo được công bố vào tháng 7 của công ty nghiên cứu Global Information.
Trong khi đó, dữ liệu từ Statista cho thấy Thái Lan sản xuất 21,4 triệu tấn gạo vào năm 2021, tăng 2,18 triệu tấn so với năm trước.
Với sự gia tăng xuất khẩu và lệnh cấm của Ấn Độ gây áp lực lên giá gạo, tổng giá trị xuất khẩu gạo sẽ tăng lên, Thái Lan và Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ điều đó, CNBC nhận định.
“Các nước hiện đang nhập khẩu gạo từ Ấn Độ sẽ tìm cách nhập khẩu nhiều hơn từ Thái Lan và Việt Nam,” Varma nói thêm.
Nguồn tham khảo: CNBC
