Bộ phim Upstream (Ngược dòng cuộc đời) đang gây chú ý khi kể về hành trình tái thiết cuộc đời của Cao Chí Lũy – một lập trình viên cấp cao, bị sa thải đột ngột sau hơn 11 năm cống hiến. Câu chuyện của anh phản ánh những khắc nghiệt trong thị trường lao động và mang đến bài học sâu sắc về tài chính cá nhân. Dưới đây là 4 bài học quan trọng mà ai cũng nên ghi nhớ để tránh rơi vào tình trạng tương tự.
1. Phải có quỹ dự phòng, dù lương cao đến đâu
Ở tuổi 50, Cao Chí Lũy bỗng dưng mất việc, buộc phải làm shipper để kiếm sống. Hàng loạt chi phí lớn đổ dồn lên vai anh: cha mắc bệnh nặng, khoản vay ngân hàng để trả nợ mua nhà, con cái học trường tư... Những khoản chi này đã khiến anh rơi vào tình trạng khủng hoảng tài chính, đến mức phải bán đi căn nhà – niềm tự hào lớn nhất của gia đình.
Câu chuyện đặt ra một câu hỏi lớn: Tại sao một người từng có mức lương cao ngất ngưởng lại có thể "ngã quỵ" chỉ vì một lần mất việc?
Thực tế, có rất nhiều người tương tự như Cao Chí Lũy. Họ kiếm được nhiều tiền nhưng không có quỹ dự phòng, dễ dàng sa vào lối sống thoải mái và lạc quan thái quá. Tuy nhiên, chỉ cần một biến cố bất ngờ – bị sa thải, kinh doanh thua lỗ, người thân mắc bệnh hiểm nghèo – mọi nỗ lực tích lũy nhiều năm sẽ tan thành mây khói.
Hãy luôn dành một khoản tiết kiệm cho những tình huống bất trắc. Cuộc sống khó lường, chi phí lại không ngừng tăng. Một quỹ dự phòng chính là "tấm khiên" giúp bạn và gia đình chống chọi với những rủi ro không ngờ.
2. Hãy sống trong khả năng tài chính của mình
Dù lương cao, Cao Chí Lũy lại chọn cách sống vượt khả năng tài chính. Anh vay tiền mua một căn nhà lớn ở Thượng Hải – một trong những thành phố đắt đỏ nhất Trung Quốc. Căn nhà là niềm tự hào nhưng cũng là gánh nặng đè lên vai anh mỗi ngày.
Để trả nợ ngân hàng và duy trì cuộc sống xa hoa, anh lao vào làm việc cật lực, đến mức mắc bệnh tiểu đường. Đổi lại, khi bị sa thải, chính căn nhà "trong mơ" này lại trở thành áp lực nặng nề khiến anh chật vật tìm cách trả nợ.
Ai cũng muốn sống thoải mái, sở hữu những tài sản giá trị. Nhưng việc cố gắng sống "vượt chuẩn" chỉ tạo thêm áp lực. Tốt nhất, bạn nên mua nhà và các tài sản khác dựa trên khả năng tài chính thực tế, có kế hoạch dự phòng nếu thu nhập bất ngờ giảm mạnh. Hãy học cách trân trọng cuộc sống vừa đủ để cân bằng giữa tinh thần, tài chính và sức khỏe.
3. Mua bảo hiểm sớm để bảo vệ bản thân và gia đình
Một bước ngoặt trong Upstream xảy ra khi cha của Cao Chí Lũy mắc bệnh nặng. Cả gia đình phải dùng gần như toàn bộ tiền tiết kiệm để chi trả viện phí và vẫn không đủ để phục hồi chức năng cho ông. Chính khoản viện phí khổng lồ này khiến Cao Chí Lũy buộc phải nhận mức bồi thường thấp từ công ty sau khi bị sa thải.
Nếu gia đình anh có bảo hiểm y tế hoặc sức khỏe từ trước, tình hình có thể đã khác.
Bảo hiểm không chỉ là công cụ bảo vệ mà còn có thể là khoản đầu tư sinh lời trong tương lai. Khi bạn còn trẻ, khả năng mắc bệnh thấp, chi phí mua bảo hiểm cũng rẻ hơn. Ngược lại, tuổi càng cao, nguy cơ bệnh tật càng lớn, làm tăng khả năng bị từ chối hoặc phải đóng phí cao. Vì vậy, mua bảo hiểm càng sớm càng tốt sẽ giúp bạn tránh được gánh nặng tài chính khi đối mặt với những biến cố về sức khỏe.
4. Tạo nguồn thu nhập đa dạng ngay từ khi còn trẻ
Câu chuyện của Cao Chí Lũy là lời cảnh tỉnh rằng: Không ai trong công ty là không thể thay thế. Từ một quản lý cấp cao, anh bị sa thải ở tuổi 45, phải rải CV khắp nơi nhưng không được nhận vì "tuổi đã già", cuối cùng phải làm shipper để mưu sinh.
Trong bối cảnh kinh tế khó khăn và nguy cơ bị sa thải ngày càng cao, việc phụ thuộc vào một nguồn thu nhập duy nhất là rủi ro rất lớn. Hãy tận dụng thời gian và sức khỏe khi còn trẻ để tìm kiếm thêm các nguồn thu nhập khác. Điều này không chỉ giúp bạn tăng cường tài chính mà còn đảm bảo sự ổn định khi có biến cố xảy ra.
Ngoài ra, việc đa dạng hóa nguồn thu nhập nên trải rộng trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Chỉ khi danh mục thu nhập không trùng lặp, bạn mới có thể giảm thiểu rủi ro hiệu quả.
Upstream không chỉ là một bộ phim giải trí mà còn là bài học sâu sắc về cuộc sống, đặc biệt với những ai đang bước vào độ tuổi trung niên. Chuẩn bị sớm về tài chính, sức khỏe và tinh thần chính là cách tốt nhất để bạn không rơi vào khủng hoảng khi biến cố bất ngờ ập đến. Hãy rút ra những bài học từ Cao Chí Lũy để "ngược dòng" một cách mạnh mẽ và làm chủ cuộc đời mình!
