Trump tạo ra hay thừa hưởng một nền kinh tế mạnh từ Barack Obama?

Nền kinh tế Mỹ đang trong năm thứ 11 liên tiếp phát triển, với tỷ lệ thất nghiệp thấp kỷ lục. Mặc dù có vài dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang suy yếu do chiến tranh thương mại và một số yếu tố khác, nhìn chung, nền kinh tế Mỹ đang phát triển tốt.
Tổng thống Trump cho rằng mình là lý do của nền kinh tế mạnh hiện tại, và nói rằng ông thừa hưởng một nền kinh tế “thảm họa” từ Tổng thống Obama và Trump đã “vực dậy nền kinh tế Mỹ”. Tuy nhiên, sự thật là khi Trump lên làm tổng thống, nền kinh tế Mỹ đã hồi phục từ cuộc khủng hoảng 2008 và đã gần hồi phục hoàn toàn. Câu hỏi đặt ra rằng, liệu những chính sách thất thường của Tổng thống Trump có làm suy yếu đi nền kinh tế mạnh mà ông thừa hưởng.
Obama thừa hưởng một cuộc khủng hoảng kinh tế – và ngăn nó trở nên tệ hơn
Khi Barack Obama trở thành Tổng thống năm 2009, nền kinh tế được cựu Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Cục dự trữ Liên bang Mỹ miêu tả là “cuộc khủng hoảng kinh tế lớn nhất trong lịch sử, vượt qua cả cuộc Đại khủng hoảng”. Trong quý 4 năm 2008, GDP thực giảm 8.4% và nền kinh tế mất đi hơn 1.9 triệu việc làm.
Barack Obama và các thành viên quốc hội Dân chủ đã thực hiện nhiều biện pháp mạnh để cứu lấy nền kinh tế, bao gồm thực hiện nhiều gói cứu trợ, như Troubled Asset Relief Program (TARP), cải cách tài chính và bảo lãnh. Thêm vào đó, Cục dự trữ liên bang Mỹ hạ thấp lãi suất và thực thi hàng loạt biện pháp nhằm kích thích tăng trưởng. Nghiên cứu bởi nhà kinh tế Alan Blinder và Mark Zandi cho thấy rằng, nếu không nhờ những biện pháp này, cuộc khủng hoảng có thể kéo dài gấp đôi, số công việc bị mất sẽ tăng gấp đôi và GDP sẽ sụt giảm gấp ba lần.

Trump thừa hưởng một nền kinh tế mạnh

Tỷ lệ thất nghiệp: Dưới thời Obama, tỷ lệ thất nghiệp giảm từ mức đỉnh điểm 10% xuống còn 4.7%. Và nó tiếp tực giảm xuống 3.5%
Việc làm mới:Tới cuối nhiệm kỳ của Obama, nền kinh tế đã có 76 tháng việc làm mới được tạo ra, trung bình mỗi tháng có 227,000 việc làm mới được tạo ra. Trong 35 tháng đầu của nhiệm kỳ Trump, số việc làm được tạo ra trung bình mỗi tháng là 191,000 việc làm, ít hơn 36,000 so với kỳ trước.
Tăng trưởng GDP: GDP thực bình quân vẫn giữ như mức trước (2.6%) trong 11 quý đầu nhiệm kỳ Trump và 11 quý cuối nhiệm kỳ Obama.
Thu nhập: Trong 2 năm cuối nhiệm kỳ Obama, thu nhập bình quân hộ gia đình tăng $4,800, cao gấp 3 lần mức tăng $1,400 trong 2 năm đầu nhiệm kỳ Trump
Thị trường chứng khoán:Tổng thống Trump thường xuyên chỉ ra thị trường chứng khoán là bằng chứng cho thành công của ông, mặc dù thị trường chứng khoán không phải là thước đo tốt cho nền kinh tế, bởi vì một nửa người dân Mỹ không sở hữu chứng khoán, dù trực tiếp hay gián tiếp. Tuy nhiên, ngay cả trong vấn đề này, Trump vẫn không bằng Obama. Trong 3 năm đầu nhiệm kỳ Trump, chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA) tăng gần 50%, trong khi trung bình 8 năm của Obama, DJIA tăng 140%.

Các nhà kinh tế chỉ ra rằng nền kinh tế đã mạnh trước khi Trump trở thành Tổng thống
Greg Mankiw, Chủ tịch hội đồng Tư vấn kinh tế của Tổng thống George W.Bush nói rằng “nền kinh tế đang phát triển tốt vào cuối nhiệm kỳ Obama, không như những gì Tổng thống Trump đã nói”
Phần lớn thành tựu kinh tế dưới thời Trump diễn ra trước khi những chính sách của Trump bắt đầu có hiệu lực
Chính sách nổi tiếng nhất của Tổng thống Trump, khoản giảm thuế 1.9 triệu tỷ đô, có hiệu lực từ tháng 1 năm 2018 – một năm sau khi Trump lên làm tổng thống. Tới lúc đó, tỷ lệ thất nghiệp đã giảm từ 4.7% còn 4.1%, thu nhập bình quân hộ gia đình tăng $850 và 2.3 triệu việc làm mới được tạo ra.

Khoản giảm thuế có thể kích thích kinh tế trong thời gian ngắn – nhưng với cái giá quá đắt
Khoản cắt giảm thuế có thể kích thích nền kinh tế bởi vì nó tăng lợi nhuận doanh nghiệp (có lợi cho cổ đông) và giúp nhiều cá nhân có nhiều tiền hơn để chi tiêu. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế học đã nói rằng hiệu ứng này đang giảm dần. Thật ra, đầu tư vào kinh tế đã giảm trong 2 quý liên tiếp và phân tích của The New York Times không tìm ra mối quan hệ nào giữa quy mô của các công ty/ngành được giảm thuế và đầu tư vào những công ty/ngành đó. Trong dài hạn, khoản nợ công 1.9 triệu tỷ đô sẽ trở thành gánh nặng cho nền kinh tế.
Chiến tranh thương mại của Trump gây thiệt hại cho người tiêu dùng, doanh nghiệp và nền kinh tế
Các công ty và người tiêu dùng Mỹ, không phải là người nước ngoài, sẽ phải trả những khoản thuế xuất nhập khẩu. Mặc dù các khoản thuế xuất nhập khẩu này sẽ gây thiệt hại cho Trung Quốc bởi vì nó giảm nhu cầu cho hàng hóa Trung Quốc, nó cũng gây thiệt hại cho doanh nghiệp Mỹ phải trả nhiều thuế hơn, người tiêu dùng Mỹ phải mua hàng hóa giá cao hơn, nông dân Mỹ phải trả nhiều thuế hơn và nền kinh tế bị trì trệ.
Những hệ quả mà Mỹ phải gánh chịu do chiến tranh thương mại là rõ ràng – mức độ thiệt hại lâu dài vẫn chưa thấy hết được. Một bài phân tích cho thấy rằng, chiến tranh thương mại với Trung Quốc đã làm mất 300,000 việc làm cho tới tháng 9/2019 và con số này sẽ tăng đến 450,000 cho đến cuối năm 2019. Thêm vào đó, Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính rằng chiến tranh thương mại sẽ gây giảm GDP 0.3% vào năm 2020. Trong khi Trump cho rằng thỏa thuận thương mại là một cột mốc đáng nhớ, nó yếu kém trên nhiều phương diện: nó không xóa bỏ đc thuế nhập khẩu, không giải quyết được những vấn đề cơ bản như việc Trung Quốc trợ giá cho các công ty và một số chiêu trò không công bằng khác và nó dựa vào việc Trung Quốc hứa sẽ mua nhiều hàng hóa Mỹ hơn, mà có vẻ Trung Quốc sẽ không giữ lời.
Trump thừa hưởng một nền kinh tế mạnh – liệu Trump có làm nó yếu đi?
Một việc rõ ràng là Trump thừa hưởng một nền kinh tế mạnh và có xu hướng đi lên khi nhậm chức. Nền kinh tế được kích thích bởi việc cắt giảm thuế nhưng nhiều nhà kinh tế học cho rằng những kích thích này sẽ không tồn tại lâu. Trong khi đó, chiến tranh thương mại của Trump đã gây thiệt hại cho người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ và giảm tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Nói ngắn gọn, Trump thừa hưởng một nền kinh tế mạnh từ Barack Obama. Câu hỏi đặt ra là Trump là làm nó yếu đi không?