Mảng thức ăn chăn nuôi lãi đậm do dịch, ông lớn CP quyết chiếm lĩnh thị trường nội địa?

Theo hồ sơ gửi sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong, CP Pokphand (CPP) cho biết CP Foods – cổ đông lớn nhất đồng thời là công ty mẹ đã đề xuất mua lại 6,079 triệu cổ phiếu với giá 1,15 HKD/cổ phiếu, tương ứng với giá trị khoảng 6,99 tỷ HKD (tương đương 898 triệu đô la Mỹ).

CP Foods hiện đang sở hữu 50% cổ phần tại CPP, 25% cổ phần khác đang giao dịch trên sàn chứng khoán Hong Kong, phần 25% còn lại thuộc sở hữu công ty thương mại Nhật Bản Itochu.

Trên website của công ty, CPP tự mình giới thiệu là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp thực phẩm tại Việt Nam và Trung Quốc, đặc biệt là mảng xay xát thức ăn chăn nuôi, thức ăn thuỷ sản và sản xuất thực phẩm.

CPP cho biết 25% cổ phần của Itochu sẽ được giữ nguyên và đồng thời bày tỏ hy vọng ông lớn Nhật Bản sẽ “tiếp tục đóng góp và chia sẻ các nguồn lực quản lý, mạng lưới kinh doanh toàn cầu và nền tảng công nghệ với CPP.”

Qua nỗ lực mua cổ phần của công ty con, có thể thấy CP Foods đang đặt nhiều tham vọng với mảng thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam.

Dịch bệnh COVID-19 liên miên từ đầu năm ngoái đến nay đã khiến giá thức ăn chăn nuôi trong nước tăng vọt lên đến 50%, nguyên nhân là do gặp khó trong việc vận chuyển và nhập nguyên liệu chế biến (chi phí vận chuyển tăng đến 200-300%). Thêm vào đó, giá thịt lợn và gà tăng giảm thất thường từ đó đến nay đã phần nào ảnh hưởng đáng kể đến ngành thức ăn chăn nuôi nói chung.

Cục chăn nuôi của Bộ NN&PTNT cho biết tính đến cuối tháng 9/2021, mảng thức ăn chăn nuôi đã trải qua 8 đợt tăng giá, trung bình mỗi lần tăng từ 3-5%.

Giá thức ăn chăn nuôi tăng cao thực chất đang làm lợi cho các doanh nghiệp trong ngành hơn là hộ dân chăn nuôi, đặc biệt là những hộ với quy mô nhỏ và vừa. Phần lớn trong số họ đang rơi vào tình trạng lỗ vốn do giá lợn hơi xuống thấp và giá thức ăn chăn nuôi tăng mạnh.

Năm ngoái, doanh thu thường niên của CPP tăng 24% lên 4,33 tỷ đô la Mỹ. Khoảng 80% doanh thu của công ty này đến từ Việt Nam, phần còn lại chủ yếu từ Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Trong nửa đầu năm nay, doanh thu từ mảng thức ăn chăn nuôi của CPP tăng 20,6% lên 525 triệu đô la Mỹ, so với khoảng 435 triệu đô la Mỹ trong 6 tháng đầu năm ngoái. Theo danh mục, thức ăn chăn nuôi heo, gia cầm, thủy sản và các sản phẩm khác lần lượt chiếm 34%, 17%, 47% và 2% doanh thu của CPP.

Công ty mẹ của CPP là CP Foods cũng gặt nhiều thành quả trong mảng nuôi trồng. Trong 6 tháng đầu năm 2021, doanh thu từ bộ phận nuôi trồng thủy sản của CP Foods tăng khoảng 4% so với cùng kỳ năm ngoái lên 38 tỷ baht (tương đương 1,13 tỷ đô la Mỹ). Con số này chiếm 15% tổng doanh thu của CP Foods trong cùng giai đoạn, tăng nhẹ so với khoảng 13% trong nửa đầu năm 2020.

Bên cạnh CPP, mảng thức ăn chăn nuôi nội địa cũng bị chi phối bởi Cargill - một trong những tập đoàn nông nghiệp hàng đầu của Mỹ. Gia nhập thị trường Việt Nam vào năm 1995, đến nay, Công ty TNHH Cargill Việt Nam đã có 11 nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi.

Các doanh nghiệp khác như CJ Vina Agri (Hàn Quốc), Mavin (Úc), New Hope (Trung Quốc), Emivest Feedmill (Malaysia), Japfa Comfeed (Nhật)... cũng liên tục mở rộng nhà máy TACN tại Việt Nam, trở thành những đối thủ cạnh tranh lớn, ngày càng lấn át các doanh nghiệp nội địa.

Theo công bố của Công ty CP Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) trong năm 2020, ở Việt Nam có khoảng 265 nhà máy sản xuất TACN, trong đó có 85 nhà máy thuộc doanh nghiệp nước ngoài (chiếm tỷ lệ 32%), 180 nhà máy thuộc doanh nghiệp trong nước (chiếm 68%).

Mặc dù, có số lượng nhà máy chiếm áp đảo, trong đó có một số doanh nghiệp quy mô lớn như: Dabaco, Masan, GreenFeed, Vina, Lái Thiêu... nhưng các doanh nghiệp trong nước chỉ chiếm khoảng 35% thị phần cung cấp TACN, 65% thị phần còn lại do các doanh nghiệp nước ngoài nắm giữ.