Mọi quyết định mang tính ngả rẽ trong đời, dù là cuộc sống hay sự nghiệp, thật ra cuối cùng đều qui về con người….
Hôm trước, có bạn hỏi, nhân viên trẻ thiếu kỹ năng, thiếu tập trung, làm việc lơ mơ không biết bản thân muốn gì, toàn lo đấu đá thì phải làm sao. Mình nghĩ vầy, mỗi giai đoạn phát triển của doanh nghiệp là một trận chiến rất khác nhau. Lãnh đạo biết xếp cờ, xài đúng người – aces in the places – dàn quân dàn trận đúng binh pháp thì khả năng thắng tất yếu sẽ cao hơn. Và mỗi thời kỳ, sẽ cần một bàn cờ rất khác nhau, cần những con người rất khác nhau. Do đó, trước sau gì cũng phải vài lần đụng chuyện lớn xài ai giữ ai, tái cấu trúc nhân sự thế nào cho phù hợp với bàn cờ mới.
Thời mới khởi nghiệp lập nghiệp, tài chính hạn hẹp, có ai xài nấy. Có người thông cảm, cày cuốc, một công tám việc, “đồng cam cộng khổ” làm trọng. Doanh nghiệp nhỏ, văn hóa gia đình, anh em đỡ đần hỗ trợ cho nhau. Tinh thần tình thân. Sống bằng giấc mơ. Làm sai làm dở bỏ qua, vài ly bia rút kinh nghiệm rồi chiến đấu tiếp. Người chịu làm ở. Người ngại khó đi. Đến đi theo tình. Không có luật, chỉ có lệ.
Doanh nghiệp được thời phát triển lớn lên. Người cũ kỹ năng khả năng không đáp ứng nổi, theo lệ cũ xử lý công việc, giữ vị trí quan trọng, mang danh công thần. Người mới hội nhập khó khăn. Người tài không chơi đúng lệ văng ra. Người bất tài học theo lệ làng, hòa tan văn hoá cũ. Đoạn này, cái khó nhất của người làm lãnh đạo là tái cấu trúc nhân sự, xây dựng văn hoá, điều chuyển nhân sự không phù hợp, tạo điều kiện cho người tài, dù là máu mới hay máu cũ. Bàn cờ phải xếp lại. Quân cờ phải thay đổi. Quyết định xài ai là quyết định ảnh hưởng đến sự thành công của hành trình tiếp theo. Quyết định rất đau đầu, kẻ mới người cũ, tài mới công cũ, luật mới lệ cũ…. Có người quyết đoán đưa ra quyết định. Thế là bàn cờ mới bắt đầu. Có người cảm tính, ngập ngừng, thiếu quyết đoán. Thế là bàn cờ quyết tâm mới, dụng binh cũ. Tiến thoái lưỡng nan. Rất nhiều doanh nghiệp, rượu cũ bình mới, không qua nổi giai đoạn scale up. Nên mới nói, 75% dự án tái cấu trúc thất bại, và nguyên nhân thất bại không gì khác là do lãnh đạo không đủ quyết đoán và cam kết.
Thời lên thành công ty tập đoàn lớn, lại là một bàn cờ khác. Từ 1 đến 50, cần lãnh đạo khác. Từ 50 đến 500, cần người đã thấy trước tương lai, been there done that, để đi nhanh mà không vấp. Đoạn này, lại phải sếp cờ mới, CEO mới, giám đốc phòng ban mới có khả năng – capacity lớn hơn. Quân cũ tướng cũ, ai biết phát triển bản thân và nới rộng dung lượng khả năng thì giữ. Người dậm chân tại chỗ phải điều chuyển công việc thích hợp hoặc chia tay. Đây là thời phát triển con người. Người nào phát triển được thì giữ. Kẻ nào tưởng mình giỏi, ếch ngồi đáy giếng thì đành phải bỏ qua. Doanh nghiệp chỉ có thể tiến về phía trước khi chính nhà sáng lập, CEO, ban lãnh đạo tiến về phía trước.
Bàn cờ lớn nhỏ, xếp cờ khác nhau, bày binh bố trận khác nhau. Con tốt tót qua được bên kia sông có khi mạnh hơn con pháo bị nhốt bên này sông. Mỗi thời mỗi khác. Mỗi thời mỗi team. Không ai giữ được một người, một team cả vòng đời doanh nghiệp, trừ phi doanh nghiệp đó không thể hay không muốn phát triển.
